Elektriciteitscentrales zijn gebouwen waar elektriciteit wordt opgewekt door middel van verschillende soorten brandstoffen. Welke centrales zijn er?
Wat zijn elektriciteitscentrales?
In elektriciteitscentrales wordt elektriciteit opgewekt die wij in het dagelijks leven gebruiken. De manier waarop dit wordt gedaan is de laatste jaren aan verandering onderhevig. De standaardmanier van energie opwekken, gebeurt met behulp van een stoomturbine. Brandstoffen verhitten water en de vrijgekomen stoom wordt met grote druk door een turbine geperst. De turbine wordt hiermee in beweging gezet waardoor een generator elektriciteit kan opwekken. Elektriciteit wordt vervolgens onder hoge spanning via hoogspanningskabels verplaatst. Dit gebeurt om energieverlies zo veel mogelijk te beperken. De meeste centrales die op fossiele brandstoffen (gas, steenkool, aardolie) werken, behoren tot deze categorie. Maar ook kerncentrales en biomassacentrales werken volgens dit principe.
Energieverlies
Een van de nadelen van conventionele elektriciteitscentrales is dat energieverlies optreedt omdat het verhitte water (restwarmte) verder niet gebruikt wordt. Er bestaan alternatieve elektriciteitscentrales die deze restwarmte wel benutten: warmte-krachtcentrales. De restwarmte wordt vaak gebruikt in stadsverwarming (ook wel stadswarmte genoemd.) Via warmwaterleidingen worden woningen met behulp van de restwarmte verwarmd waardoor cv-ketels niet meer nodig zijn. In Nederland past men deze manier van verwarming in een groot aantal woonwijken toe.
Alternatieve elektriciteitscentrales
Naast de conventionele elektriciteitscentrale bestaan er een aantal alternatieve vormen van stroomopwekking die steeds vaker worden toegepast. Waterkrachtcentrales gebruiken de kracht van stromend of vallend water om energie op te wekken. De stroming van het water zet in dit geval de turbine in beweging. Bij een getijdencentrale wordt het verschil tussen eb en vloed gebruikt om elektriciteit op te wekken. In de Oosterscheldedam gaan vijf turbines vanaf 2015 gebruik maken van de getijden. Met geothermische centrales maakt men gebruik van aardwarmte om elektriciteit te produceren. In landen met vulkanen, bijvoorbeeld IJsland, is deze vorm van energieopwekking zeer populair omdat de aardwarmte dicht aan de oppervlakte ligt. Toch is diepe geothermie ook in Nederland in opkomst. Het gebruik van aardwarmte wordt met name als duurzame energieoplossing ingezet in de glastuinbouw. Windenergie en zonne-energie worden meestal zonder centrale opgewekt. Bij zonnepanelen die men op daken van huizen monteert, kan de de gegenereerde elektriciteit direct worden gebruikt. Toch bestaan er elektriciteitscentrales die gebruik maken van zonne-energie. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een veld van spiegels die gericht staan op een punt in een toren. Hierdoor is het mogelijk om een temperatuur van meer dan 1000 °C te genereren. De warmte kan vervolgens eenvoudig een stoomturbine laten draaien.